(november 2015)

In ons dagelijks leven doen we de dingen vaak op zo’n manier dat we ons er prettig bij voelen. We hebben bepaalde gewoontes en een vast ritme waarin we onze bezigheden uitvoeren. Zo kennen we allemaal rituelen. Een ritueel is een steeds terugkerende bezigheid. Maar het is méér. Een ritueel is tegelijk een symbolische handeling, die verwijst naar iets anders.

Geloven
Zo zijn er ook rituelen die te maken hebben met ons geloof. Je kunt bijvoorbeeld vaste momenten kiezen om stil te staan bij de zin van het leven, bij het geloof; momenten om even de rust te zoeken, te bidden of te mediteren. Dat kan bij het eten, voor het slapen gaan, maar ook op andere momenten. Die momenten zijn belangrijk om iets van het geloof te kunnen beleven. Want ons leven is vaak erg druk, waardoor de kans groot is dat we niet echt tijd nemen voor stilte en bezinning. Het kan dan helpen om er op bepaalde momenten van de dag bewust mee bezig te zijn.
In een ritueel kunnen ook gewone voorwerpen een diepere betekenis krijgen. Het aansteken van een kaars kan dan verwijzen naar het Licht van Christus.

Overgave
De kracht van rituelen ligt in het doen, je begeeft je erin. In het doen kun je er iets aan beleven. Bijvoorbeeld door samen iets te vieren in de kerk of op een andere plek. Een gezamenlijke beleving van het ritueel brengt communicatie tot stand: tussen mensen onderling en tussen mensen en God. Door mee te doen, geef je jezelf eraan over. Dat betekent ook dat het kwetsbaar is. Omdat je je open stelt voor een ritueel, kan het ook heel veel gevoelens bij je oproepen. Het is dan wel belangrijk dat je je thuis voelt bij het ritueel. Zo kan een verjaardag waar de gasten de jarige een warm hart toe dragen, een echt feest worden. Een verjaardagsfeest dat je beschouwt als een verplicht nummer, zal nooit echt leuk worden.

Belangrijke momenten
Rituelen brengen structuur aan in het leven, ze maken ook overgangen zichtbaar. Zo kennen we rituelen bij de geboorte van een kind. Door sommige mensen wordt er bij nieuw leven een boompje geplant en in bepaalde kerken wordt er een roos neergezet en later met gelukwensen naar het pasgeboren kind gebracht. En bij de doop is er het ritueel van het aansteken van een doopkaars.
Zo zijn er ook rituelen bij het aangaan van een relatie, zoals een huwelijksviering. Ook bij het overlijden van een dierbare zijn er rituelen, zoals het zelf actief betrokken zijn bij het afscheid. Bloemen neerleggen en kaarsen aansteken kunnen ook een belangrijke handeling zijn.

Gedenken
Rituelen kunnen ook helpen bij het omgaan met verdriet en rouw in het dagelijks leven. Denk aan een foto van de overledene op een speciale plaats in huis of het branden van een kaars. Rituelen ‘bedenk’ je niet, ze dienen zich aan vanuit je eigen geschiedenis, je leven met iemand die is gestorven. Ze ontstaan. Tegelijk kun je er zelf actief een rol in spelen, door op zoek te gaan naar wat je helpt, waar je steun aan hebt..
Op de laatste zondag van het kerkelijk jaar noemen we de namen van hen die zijn overleden en steken we een kaars voor hen aan. Dat is een mooi ritueel dat ons kan verbinden met de mensen die we zo missen, met elkaar en met God.
We staan stil bij het gemis, maar in het geloof dat Gods liefde sterker is dan de dood.