WITTE DONDERDAG 17 APRIL 2025 OM 19.30 UUR IN WESTERGEEST

De dienst is te volgen via: https://www.kerkomroep.nl/#/kerken/11138

Lezingen uit de bijbel: Exodus 12: 1, 15-20 en Johannes 13: 1-15

Beste jongeren en ouderen,
samen gemeente van Jezus Christus,

Jezelf helemaal inzetten uit liefde voor je naaste.
Dat is wat Jezus heeft gedaan, zijn leven geven, in vertrouwen op God.
Een indrukwekkend gebeuren wat we in deze dagen gedenken.
Maar dat is niet alleen een verhaal van toen, het is nog altijd actueel.
In deze dagen wordt in onze omgeving herdacht hoe ons land werd bevrijd van het Duitse nazi-regime in de Tweede Wereldoorlog.
We denken aan de mensen die zijn omgekomen in de strijd of door hun verzet.
Mensen die zich ook hebben ingezet voor hun naaste en daarvoor een hoge prijs hebben betaald.
Dat blijft bijzonder, want lang niet iedereen had de moed om dat te doen.
Er waren ook genoeg mensen die niets hebben gedaan of die zelfs sympathiek stonden tegenover de bezetter, omdat ze hoopten het beter te krijgen.
En er waren ook verraders, net zoals Judas Jezus zou verraden.
Dit laat wel zien hoe veel het van je vraagt niet alleen aan jezelf te denken, maar juist aan anderen, in het bijzonder aan hen die kwetsbaar zijn en gevaar liepen, zoals Joden, Roma, Sinti, homoseksuelen en mensen met een beperking.
En in deze tijd maken mensen zich opnieuw zorgen over leiders die alleen gericht zijn op eigen belang en macht en over de tendens om sommige mensen niet als medemensen te zien, maar als ‘de anderen’ die bedreigend zijn, zoals vluchtelingen of lhbti-ers.
De liefdevolle overgave van Jezus, die we vandaag op Witte Donderdag herdenken, is dus uiterst actueel.
Het gaat om moed hebben in een dreigende situatie en je inzetten voor je naaste.
Die inzet wordt treffend duidelijk gemaakt in het verhaal van de voetwassing.
Jezus wil als een nederige dienaar de voeten wassen van zijn leerlingen
Maar wie wil er graag de minste zijn ? Niemand toch zeker !
En toch wordt in het verhaal over de voetwassing gevraagd om de minste te willen zijn.
Deze oproep tot dienstbaarheid heeft bij velen een slechte klank gekregen.
Het is een appèl dat niet gelukkig overkomt bij mensen aan de onderkant van de samenleving, arbeiders, vrouwen, die dienstbaar moesten zijn.
En die zich opofferden voor anderen, maar intussen mooi de voetveeg waren.
Terwijl de daad van Jezus in scherp contrast staat met een afge¬dwongen, opgedrongen slavendienst.
Zíjn voetwassen was volledig uit vrije wil, on-gedwongen dienstbetoon.
Er kan dus nooit sprake zijn van afgedwongen dienstbaar¬heid door sommige mensen.
Het gaat niet om ‘de minste moeten worden’, maar om ‘de minste willen zijn’.
Uit vrije keuze, omdat je zelf vindt dat het goed is en ergens toe dient.
En wat dus niet geldt voor bepaalde mensen, op wie neergekeken wordt, maar wat geldt voor een ons allemaal.
Het verhaal over de voetwassing is dus een appèl aan ieder mens om je medemens te helpen in een zinvol gebaar.
Zinvol, want Jezus doet iets wat werkelijk helpt.
Maar deze oproep tot vrijwillige en zinvolle dienstbaarheid is niet het enige wat het verhaal ons wil zeggen.
Want hoe kunnen wij elkaar op een goede manier helpen, zonder te vervallen in
krampachtige liefdadigheid die tot dankbaar¬heid verplicht ?
Daarvoor is nodig dat wij eerst ontdekken wie wij zelf zijn en wie God voor ons is.
In het verhaal over de voetwassing laat Jezus ons zien: zo is God !!
We kunnen Hem ontdekken in de nederigheid en kwetsbaarheid van Jezus.
Uit vrije liefde heeft Jezus zijn leven gegeven.
De voetwassing is een teken van die overgave van Jezus voor de mensen die bij Hem horen, zijn liefde tot het einde wordt zichtbaar in het dienen.
Het gaat hier niet zomaar om een voorbeeld van nederigheid, het gaat hier om de naderende dood van Jezus.
Dat is het eigenlijke onderwerp van het hele verhaal.
Johannes maakt ons hier vertellend duidelijk dat het sterven van Jezus een opperste uiting van liefde was.
Deze liefde maakt zijn dood tot een teken van leven en houdt tegelijk voor allen, die zich met Hem inlaten, een opgave in, zo staat verder op in Johannes-evangelie:
‘Dit is mijn gebod, dat jullie elkaar liefhebben, omdat Ik jullie heb liefgehad.’
Het is niet zonder reden, dat Johannes als teken van de dood van Jezus de voetwassing gekozen heeft.
Het was in die tijd een minderwaardig werk iemand de voeten te wassen en in Israël
was het verboden om een dergelijke dienst van een joodse slaaf te vragen.
Het is een vrije keuze van Jezus om dat te doen, waarbij de liefde voor zijn volgelingen Hem inspireert.
Wanneer Jezus zijn kleren aflegt en de voeten van de leerlin¬gen gaat wassen, komt zijn
dood in beeld als een slavendienst, waarvoor Hij zich niet te goed acht.
Met zijn kleren legt Hij als het ware vrijwillig uit liefde zijn leven af.
In het verhaal komt het nu tot een gesprek tussen Jezus en Simon Petrus.
Deze laatste lijkt zich te generen voor het feit dat de Heer op zijn knieën gaat voor hem:
‘Dat nooit’.
Jezus maakt hem dan duidelijk, dat dienen de enige weg is voor Hem zelf om aan God en mensen vast te houden.
Dat moet Petrus aan zich laten gebeuren om bij Jezus te kunnen horen.
Alleen als je deze dienst van Jezus aanvaardt en je bestaan erdoor laat bepalen, ben je
zijn deelgenoot.
Het is niet alleen iets wat Jezus zelf doet, maar zijn leerlingen en ook wij zelf worden opgeroepen om datzelfde te doen: ‘Als Ik, jullie Heer en jullie meester, je voeten gewassen heb, moet je ook elkaars voeten wassen. Ik heb een voorbeeld gegeven; wat Ik voor jullie heb gedaan, moeten jullie ook doen.’
Het gemeente-zijn krijgt gestalte in de praktijk van de die¬nende liefde.
Maar dan niet op een rolbevestigende en vernederende manier.
Door deze dienende liefde worden rollen juist omgekeerd en verhoudingen op hun kop
gezet.
De heer wordt knecht en is daarin juist heer en meester.
Dit is een fundamentele kritiek op alle bestaande machtsver¬houdingen, waarin steeds
dezelfde mensen moeten dienen en de heren blijven heersen over wie kwetsbaar zijn.
Door de vrijwillige dienst van Jezus aan ons worden wij opge¬roepen om te kiezen voor
de vrije dienst aan elkaar.
De voetwassing laat zien wat dit kan betekenen: je leven inzetten voor je vrienden, zoals
Jezus heeft gedaan.
Dat is nogal wat, maar alleen zo krijgen we deel aan het leven van Jezus.
Alleen als we liefde uitdelen aan elkaar, aan de wereld, begint er een nieuw leven.
Zoals dat zichtbaar werd in de viering van de maaltijd door Jezus en zijn leerlingen en
dat straks zichtbaar mag worden in onze viering van de maaltijd.
We kunnen deze beide vieringen niet begrijpen zonder de ach¬tergrond van Exodus 12.
In dit bijbelgedeelte leert God aan Mozes hoe het volk Israël zich voor moet bereiden op
de bevrijding uit het land van de onderdrukking, Egypte.
Nu zijn ze niet langer de dienaren van de farao, maar kunnen ze als bevrijde mensen leven dankzij de God van liefde.
Jezus trekt dat gebeuren uit Exodus naar zich toe en maakt zijn leerlingen duidelijk: ons is opgedragen dit feest te vieren ter gedachtenis om het tot onze werke¬lijkheid te maken: wij zijn bevrijd!
Maar Jezus gaat nog verder, Hij maakt het nog intenser, en op die manier nieuw.
Hij betrekt het op zijn eigen weg: Nu ontstaat er een nieuwe wereld van vrede en gerechtigheid voor Jood en heiden, voor alle mensen, waarin alleen Gods liefde telt.
Het is wel goed te bedenken dat de maaltijd uit Johannes 13 nog niet de Paasmaaltijd
is, maar voorafgaat aan het Paasfeest.
Eigenlijk heeft Johannes geen echt avondmaal op deze plaats in zijn evangelie, maar
bij hem in de plaats daarvan het verhaal over de voetwassing.
Hiermee is eigenlijk gezegd: je viert pas echt het avondmaal, als je de moed hebt jezelf te geven in liefde aan God en aan mensen.
Gelukkig zijn er ook in deze tijd, net als in de Tweede Wereldoorlog, mensen die moed hebben en zich kwetsbaar opstellen.
Zoals bisschop Mariann Budde in Amerika die moedig opstond tegen Trump, toen zij tijdens zijn inauguratie om barmhartigheid vroeg.
En zoals journalisten in Gaza, die hun leven niet zeker zijn, toch verslag blijven doen van het grote menselijke leed daar.
En burgers in Oekraïne die in de situatie van voortdurende aanvallen doorgaan in hun strijd tegen Rusland.
Ook in ons eigen land zijn er mensen die ondanks de tegenwind blijven opkomen voor een humane opvang van vluchtelingen of voor zorg voor de armen.
En jongeren en ouderen die zich verzetten tegen pestgedrag en uitsluiting.
De vraag is aan ons allemaal: Hebben wij de moed om de minste te willen zijn en er te zijn voor onze medemens?
Echte moed zit vaak in de kleine, dagelijkse beslissingen.
Jezus heeft ons een heel inspirerend voorbeeld gegeven, Hij was bereid zijn leven in te zetten voor Gods liefde.
Durven we in zijn voetsporen te gaan?
Dan zullen we het leven vinden en wordt het Pasen voor ons!

AMEN

Wilt u per e-mail reageren; klik daarvoor HIER