(oktober 2020)

‘Wat ben je bedroefd, mijn ziel, en onrustig in mij. Vestig je hoop op God, eens zal ik hem weer loven, mijn God die mij ziet en redt.’ (Psalm 42: 6)

Durven wij nog kwetsbaar te zijn? Het lijkt erop alsof we in onze samenleving allemaal sterk en strijdlustig door het leven moeten gaan, want anders worden we voorbijgestreefd. Is kwetsbaarheid dan geen zwakte? In het blad Volzin pleit theoloog en predikant Claartje Kruiff voor het tegendeel: “We hebben meer dan ooit behoefte aan een samenleving waarin we de zaken niet altijd maar in de hand hoeven te hebben.”

Ook de corona-crisis heeft ons laten zien dat we kwetsbaar zijn en niet alles kunnen regelen. Totaal onverwacht werden we overvallen door een mysterieus virus, waardoor het leven stil viel met heel veel persoonlijke en economische gevolgen. Tegelijk werd duidelijk hoe belangrijk verbinding is, verbinding met onze naasten en met de mensen om ons heen. Ook de verbinding met elkaar als gemeente is heel waardevol. We zijn allemaal kwetsbaar en kunnen niet zonder elkaar, we hebben elkaar nodig.

Bij kwetsbaarheid wordt vaak gedacht aan schaamte, vertrouwelijkheid, zwakte en angst. Jezelf kwetsbaar opstellen is voor ons niet altijd zo eenvoudig. Het is een keuze om jezelf te laten kennen en je voor een ander open te stellen, want je kunt ook gekwetst worden.
Ds. Claartje Kruiff zegt: ‘Echte kwetsbaarheid overkomt je: als de grond onder je voeten vandaan getrokken wordt. Kwetsbaarheid heeft te maken met broosheid, breekbaarheid, de zaak niet in de hand hebben. Maar die kwetsbaarheid blijkt voor ons toch kostbaar, het brengt ons dichter bij echt en wezenlijk contact. De ‘prijs’ van kwetsbaarheid is compassie.’

Wij kunnen, denk ik, allemaal wel momenten dat we die kwetsbaarheid ervaren. Bijvoorbeeld als je te maken krijgt met tegenslag, een dierbare verliest, je werk kwijtraakt, te maken krijgt met ziekte of als het niet goed gaat in je relatie. Hoe blijf je dan staande? Hoe kun je de draad van het leven weer oppakken?
Dit zijn vragen die veel mensen bezighouden. En je kunt daarvoor niet weglopen. Je moet er doorheen en kunt alleen je eigen persoonlijke antwoord geven.
Ook in de bijbel komen we deze kwetsbaarheid tegen, zoals in de Psalmen. Dit seizoen gaat het daar ook over in de bijbelkring. De schrijver van Psalm 42 schreeuwt tot God in zijn nood, zijn ziel is bedroef en onrustig en eerder in de Psalm wordt ook gesproken over ‘tranen’. Onze emoties mogen er zijn, maar we kunnen ook hopen op God.

Een tijd geleden las ik een boek dat gaat over deze kwetsbaarheid: ‘De berg van de ziel, geschreven door Christa Anbeek en Ada de Jong. Beide vrouwen hebben zelf erg ingrijpende verliezen meegemaakt van dierbare mensen uit hun nabije omgeving.
Hoe vind je een weg als alles wat belangrijk voor je was je uit handen is geslagen? In ‘De berg van de ziel’ is deze vraag het uitgangspunt. De zoektocht in dit boek begint letterlijk in de bergen, waar beide auteurs hun partner verloren. Tegelijk beklimmen ze ook de berg van hun verdriet. Het een tocht die de ziel raakt. Ze tasten belangrijke levensvragen af, zoals: Wie ben je als er geen ander meer is? Hoe stijg je boven je verdriet uit? Hoe kun je weer verder?
Ze geven daarop geen pasklare antwoorden. Maar ze nodigen de lezer expliciet uit mee te zoeken en te klimmen. Ze gaan eigenlijk op zoek naar hun ziel, want de ziel is de diepere dimensie van een mens, het geheim dat maakt dat iemand is wie hij is.

Misschien is dat wel de weg uit het dal: Dingen doen en kiezen die behulpzaam zijn bij het hervinden van je levenskracht en dingen laten die daar tegenin gaan. Daarnaast kunnen andere mensen heel belangrijk zijn om je ervaringen mee te delen. Kwetsbaar en breekbaar leven bepaalt ons bij onze verantwoordelijkheid die wij voor onszelf en anderen hebben. Hoe kunnen we elkaar helpen zodat er toch weer een weg zichtbaar wordt? Want we zijn allemaal kwetsbaar en van daaruit kunnen we iets voor elkaar betekenen. En daarin kunnen we hopelijk ook iets van God ervaren.

Zoals ook jij

Die ander-
geen vreemde
een mens als jij,

een mens
even kwetsbaar,
even breekbaar,

een mens
even hunkerend
naar licht en geluk,

ontzie hem,
doe hem geen pijn,

een mens als jij,

leven wil hij,
leven zoals ook
jij wilt leven.

Marijke de Bruijne